Datastrategie expert interview: van visie naar praktijk

Een interview met Consultant Data Strategy Koen Penders

  • Artikel
  • Datastrategie
Marloes-marketing-manager
Marloes de Bruin
Marketing Manager
11 min
16 Feb 2023

Tegenwoordig is bijna elke organisatie zich bewust van de voordelen van datagedreven werken. Toch lukt het niet altijd een datastrategie succesvol te implementeren. In deze interview reeks praten we over de definitie van datastrategie, praktijkervaringen, kansen en tips van datastrategie-experts.

Wat is jouw definitie van een datastrategie?

De doelstelling en inhoud hangt sterk af van de opdrachtgever. Als de behoefte aan een datastrategie vanuit IT komt, ligt de focus op architectuur. Een Marketing Manager zal zich meer bezighouden met de realisatie van een 360 graden klantbeeld, terwijl een Logistiek Manager efficiënter wil leveren. Afhankelijk van degene die de datastrategie bepaalt, is er dus een ander focuspunt. Hiermee wordt de definitie ook voor iedereen anders. Bij de een gaat het over data analytics, terwijl bij de ander het zwaartepunt op datamanagement ligt.

over Koen Penders

Koen heeft voor verschillende organisaties gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van een datastrategie. Hij vertelt over zijn aanpak en uitdagingen hierbij.

Kun je ons eens meenemen in één van jouw datastrategie projecten?

Bij één organisatie was de initiële vraag: ‘Kunnen we advanced analytics serieuzer neerzetten in de organisatie?’ Er waren wel interne labs die experimenten deden, maar dit leverde niks op. Toch was er het besef dat er veel potentie in zat.

We begonnen top down. We interviewden het senior management om use cases voor advanced analytics te verzamelen. Deze managers pitchten vervolgens hun eigen use case in een Dragon’s Den format aan het bestuur. Per case stelden we een team samen, maar deze bleken niet goed te kunnen werken. De benodigde data was niet beschikbaar, de datakwaliteit was niet op orde, de gebruikte definities waren onduidelijk en modellen kwamen niet in productie. Men wilde wel, maar de organisatie was er niet op ingericht om snel data op te halen en modellen in productie te nemen.

De volgende stap was daarom het schetsen en implementeren van een enterprise architectuur voor datadistributie en advanced analytics. Dankzij de verzamelde use cases lukte het hier funding voor te krijgen.

Na 1,5 jaar werkte de architectuur, maar diende het volgende probleem zich aan. Het verloop binnen het Data Science team was hoog. De medewerkers voelden zich niet begrepen en beschikten niet over de juiste middelen. We clusterden ze daarom in groepen waarin ze op niveau konden sparren, geleid door een manager die ze echt begreep.

Toen pas waren de belangrijkste zaken rondom advanced analytics geregeld. Dit hele proces ging gepaard met veel trial en error. Gedurende het hele project stonden kennisontwikkeling en verbetering van de werkcultuur in samenwerking met de business centraal.

Hoe werd de datastrategie een thema binnen de gehele organisatie?

Toen het advanced analytics project succesvol was geïmplementeerd, gingen we verbreden. We integreerden onderwerpen als datakwaliteit en data sourcing, die door collega’s waren vormgegeven, in één verhaalde datastrategie. Data stroomt door de gehele organisatie. Voor de uitvoering van de datastrategie ontwikkelden we een plan waarin verschillende onderdelen van de organisatie gaan samenwerken. Dit plan bestond uit één programma met daarbinnen tien initiatieven. Elk initiatief bestond uit meerdere projecten met elk hun eigen projecteigenaren, milestones en deliverables. Iedereen binnen de organisatie kon hieraan bijdragen. Honderden mensen deden dit ook daadwerkelijk.

Om al deze mensen te activeren, zetten we een grote interne campagne op. We organiseerden een roadshow en meerdere events. Ook ontwikkelden we een informatieboekje. Daarnaast ontwikkelden we dashboards die inzicht boden in de voortgang van projecten. Hierbij keken we naar Key Performance Indicators (KPI’s) op het gebied van datakwaliteit, datamanagement en analytics. Deze dashboards waren centraal in de organisatie beschikbaar.

Wat was het grootste obstakel bij de implementatie van de datastrategie?

Het creëren van draagvlak. Een strategie is alleen succesvol als alle stakeholders bereid zijn bij te dragen aan de doelen van die strategie. Vaak is standaardisatie (van processen, tools, etc.) hier ook een onderdeel van. Iedereen wil graag op de manier blijven werken die ze gewend zijn. Er was veel weerstand tegen verandering en angst voor het werken in een keurslijf. Mensen mochten hun favoriete tool niet meer gebruiken of kregen een andere manager. Het grootste deel van de energie die we in het project stopten, ging in change management.

quote1

Tot welke concrete resultaten leidt de implementatie van de datastrategie?

Bij de organisaties waarbij ik betrokken ben geweest, zie ik dat de data-organisatie steeds meer gericht is op het realiseren van businesswaarde en steeds meer werkt aan strategisch relevante onderwerpen. Door die hogere relevantie, is er vanuit (senior) management ook weer meer tijd, geld en aandacht voor het realiseren van goede data capabilities. Dit is een zichzelf versterkend effect.

Na verloop van tijd merkte ik dat de organisaties daadwerkelijk een betere klantervaring bieden, efficiënter werken, sneller kunnen innoveren, meer en beter kunnen automatiseren én voldoen aan alle wet- en regelgeving

Het vakgebied is volop in ontwikkeling. We zien dat data op een steeds hoger niveau binnen organisaties een serieus thema wordt. Organisaties die hun volledige datastrategie geborgd hebben, zijn momenteel echter nog schaars. Het is een proces van trial en error. Ook zijn er weinig goede mensen met ervaring in change management én kennis van data en architectuur. Koen deelt zijn visie hierop.

Wat is de status van datastrategie in Nederland nu volgens jou?

Nu werken afdelingen als Marketing en Finance vaak al datagedreven, maar beiden met hun eigen dynamiek. Data blijft nooit binnen één afdeling en moet meer gezien worden als iets wat je op organisatieniveau moet besturen.

Steeds meer bedrijven krijgen een Chief Data Officer (CDO). Dit wijst erop dat we datamanagement steeds serieuzer nemen. Je doet het er niet bij; het heeft serieus aandacht nodig. De meeste CDO’s komen dan ook al snel met een datastrategie. Het vakgebied is echt volop in ontwikkeling.

Waarom moeten organisaties volgens jou aan de slag met hun datastrategie?

Data kent geen grenzen in je organisatie, het stroomt door de hele organisatie. Daarnaast heeft het heel veel potentie. Zonder een duidelijke strategie blijf je gefragmenteerd werken en laat je veel potentieel onbenut.

quote2

Welke kansen lopen organisaties mis als ze er geen prioriteit aan geven?

Er komt zand in de motor van je bedrijf. Processen gaan minder efficiënt. Het is niet duidelijk welke data je moet gebruiken, je weet niet meer of je security op orde is en of je data betrouwbaar is. Als er geen centrale dataopslag en coördinatie is, gaan mensen langs elkaar heen werken of dubbel werk doen. De kans is groot dat je niet meer voldoet aan wet- en regelgeving op het gebied van privacy en security. Ten gevolge hiervan verlies je de controle, wat een negatieve impact op je gehele operatie heeft. Het vertrouwen van je klanten zal dan onvermijdelijk dalen.

quote3

De trend van automatisering zet door en er is steeds minder persoonlijk contact. Bedrijven die nu inzetten op de persoonlijke klantrelatie, zitten steeds meer in een niche.

Toezichthouders eisen daarnaast steeds meer. Je moet precies weten waar je data vandaan komt en kunnen uitleggen wat je ermee doet. Deze druk wordt alleen maar groter. Bedrijven die het niet op orde krijgen, komen in de problemen. Het hebben van goede data is daarnaast essentieel voor je klantbeleving, operational excellence én innovatiecapaciteit.

Welke tips heb je voor mensen die aan de slag willen met hun datastrategie?

Tip 1. Zorg voor het juiste mandaat

Degene die de opdracht krijgt om een datastrategie te ontwikkelen, moet ook het mandaat hebben om het uit te voeren. Het liefst begin je zo hoog mogelijk in de organisatie. Een middle manager kan het wel initiëren, maar moet snel draagvlak uit de top krijgen om uiteindelijk de hele organisatie mee te krijgen.

Tip 2. Bepaal een duidelijke scope

Voordat je aan de slag gaat met je datastrategie, moet je bepalen of je er alles in stopt of je focus op specifieke onderwerpen legt. Denk hierbij aan een bedrijfsonderdeel of een specifieke datadiscipline (zoals alleen data analytics, of alleen data management). Zorg ervoor dat het altijd ondersteunend is aan je bedrijfsstrategie.

Tip 3. Breng eerst de basis op orde

Je hebt een afdeling nodig die over data gaat en je moet een bepaalde data maturity bereikt hebben. Je moet de organisatie klaarmaken en een duidelijk antwoord hebben op de vraag ‘Wat gaan we doen met onze data?’

Vaak zijn er verspreid over de organisatie Datamanagers, Architecten, Analisten en Product Developers met elk hun eigen visie op data management en data analytics. Die worden eerst heel gefragmenteerd gerealiseerd. Vervolgens ontstaat de behoefte om dit te stroomlijnen, waarbij de afdeling Data een sleutelrol speelt. Maak gebruik van de kennis en lessen van de collega’s die al met het onderwerp bezig zijn, ‘stand on the shoulders of giants’, overtuig hen om mee te werken aan één strategie. Zo heb je een vliegende start.

Tip 4. Neem er de tijd voor

Het kan jaren duren voordat je een coherente strategie op papier kunt zetten. In mijn praktijkvoorbeeld hadden we wel een richting (denk aan een algemene visie, kennis en de wil om iets met de data te doen) en bepaalde use cases, maar we ontwikkelden de datastrategie per onderdeel. We startten met advanced analytics en gingen ons van daaruit bezighouden met andere onderdelen. Al die onderdelen werden afzonderlijk van elkaar volwassener. Op een gegeven moment wilden we dat als een geïntegreerde set aan oplossingen en services aanbieden, met als resultaat de datastrategie op organisatieniveau.

Tip 5. Informeer je stakeholders op het juiste moment

In een vroeg stadium weet je niet of je plan wel het realiseerbaar is. Je kent de details nog niet en de tijdslijnen zijn nog erg onzeker. Wanneer je het op dat moment al groots aankondigt, creëer je onzekerheid en onduidelijkheid. Je kunt daarom het best met een klein clubje starten, iets bouwen en het in kleine stukjes opleveren. In dit proces neem je alleen je belangrijkste stakeholders mee. Pas bij de implementatie ga je grotere groepen mensen betrekken.

Download ons e-book datastrategie

Ontdek andere tips van datastrategie experts, leer hoe je de controle krijgt en écht waarde uit je data haalt.

downloaden
gesprek over datastrategie

Hoe zorg je er vervolgens voor dat de implementatie van je datastrategie slaagt?

Je moet een duidelijke missie en visie formuleren die iedereen begrijpt, en deze concreet maken. Geef antwoord op vragen als ‘Wat gaan we morgen doen’, ‘Waarom doen we het’ en ‘Waar komen we dan uit?’. Maak een heldere roadmap met milestones en deliverables, mét een eigenaar.

Doe je kosten-baten analyse op projectniveau, niet op strategisch niveau. Deel use cases en maak een lijst van issues die je op gaat lossen om de potentiële toegevoegde waarde aan te tonen. Zorg dat invloedrijke collega’s deze use cases en issues erkennen en hun steun uitspreken.

quote4

Hoe zal de markt op het gebied van datastrategie zich ontwikkelen volgens jou?

Datastrategie is nu voor de grote spelers een relatief nieuw onderwerp. Over een tijdje heeft elk groot bedrijf naast bijvoorbeeld een HR-strategie en een marketingstrategie, een datastrategie. Wanneer de grootste verandering dan achter de rug is, wordt de rol van de CDO mogelijk kleiner. Deze krijgt dan een meer coördinerende rol.

In het MKB is er sowieso minder behoefte aan een datastrategie omdat de complexiteit kleiner is. Het doel is hier vooral in control zijn. Bedrijven moeten een basis architectuur neerzetten, duidelijke definities bepalen, de verantwoordelijkheden beleggen, de juiste tools kiezen en de inzichten verzamelen in dashboards. Het is allemaal wat minder complex dan bij grote organisaties.

De grootste uitdaging is het vinden van goede mensen met ervaring in change management én kennis van data en architectuur. Zulke mensen zijn momenteel nog erg schaars.

Blijf op de hoogte van de laatste inzichten op het gebied van datastrategie

Dit interview is onderdeel van een serie expert interviews over datastrategie. Wil je een mailtje krijgen wanneer het volgende artikel gepubliceerd is? Meld je aan voor onze maillijst en blijf up to data.

Dit is een artikel van Marloes de Bruin, Marketing Manager bij Digital Power

Marloes de Bruin is Marketing Manager bij Digital Power. Ze is een strategische, all-round marketeer met een passie voor datagedreven marketing. Ze schrijft over uiteenlopende onderwerpen met input van onze data consultants.

Marloes de Bruin

Marketing Manager020 308 43 90marloes.debruin@digital-power.com

Het datastrategiemodel van Digital Power

datastrategiemodel

Het datastrategiemodel geeft inzicht in je hele organisatie aan de hand van enablement factors: organisatiestructuur, capabilities, governance, processen en technologie. We koppelen dit aan de doelen en ambities van je organisatie om een totaalbeeld te vormen van je sterktes en de ontwikkelpunten binnen je bedrijf.

Dit vind je misschien ook interessant:

gesprek over datastrategie

Aan de slag met je datastrategie

Download ons e-book over datastrategie en leer hoe je in control blijft en écht waarde uit je data haalt.

Lees meer

Datastrategie expert interview: vanuit een holistisch perspectief

Tegenwoordig is bijna elke organisatie zich bewust van de voordelen van datagedreven werken. Toch lukt het niet altijd een datastrategie succesvol te implementeren. In deze interviewreeks praten we over de definitie van datastrategie, praktijkervaringen, kansen en tips van datastrategie-experts.

Lees meer
overleg over datastrategie

Geef je datastrategie vorm met onze data experts

Je organisatie groeit en je vraagt je af hoe je data hierin efficiënt en effectief mee kan groeien. En hoe zorg je ervoor dat iedereen mee kan in de stappen die je neemt op weg naar datavolwassenheid? Met een goede datastrategie weet je hoe je dit soort vraagstukken op kunt lossen. We helpen je graag bij de ontwikkeling hiervan.

Lees meer

Aan de slag met je datastrategie

Hoe draagt alle data die je verzamelt effectief bij aan het behalen van de organisatiedoelen? Maar weinig organisaties slagen erin de inzichten uit hun data om te zetten in resultaten. Als dataconsultancybureau zijn we regelmatig in gesprek met organisaties die vanwege hun scala aan tools en overweldigende hoeveelheid data door de bomen het bos niet meer zien. Herkenbaar? De ontwikkeling en implementatie van een goed doordachte datastrategie helpt je de controle terug te krijgen.

Lees meer
consultants

Goede dataprofessionals schaars?

Goede dataprofessionals zijn schaars. Onze klanten merken dit, maar wij ook. Lees hoe we onze opdrachtgevers tóch van de juiste data expertise voorzien.

Lees meer

Datastrategie expert interview: een gouden berg aan data

Tegenwoordig is bijna elke organisatie zich bewust van de voordelen van datagedreven werken. Toch lukt het niet altijd een datastrategie succesvol te implementeren. In deze interviewreeks praten we over de definitie van datastrategie, praktijkervaringen, kansen en tips van datastrategie-experts.

Lees meer

Datastrategie expert interview: datagedreven start-ups

Tegenwoordig is bijna elke organisatie zich bewust van de voordelen van datagedreven werken. Toch lukt het niet altijd een datastrategie succesvol te implementeren. In deze interviewreeks praten we over de definitie van datastrategie, praktijkervaringen, kansen en tips van datastrategie-experts.

Lees meer
Digital Power team

Digital Power, jouw datapartner

Als snelgroeiend data consultancybureau helpen we je van data naar doen. Onze missie? Jouw datapartner worden.

Lees meer
Digital Power collega's die enthousiast een potje tafelvoetbal spelen

Dé werkgever voor ambitieuze data professionals

Bij Digital Power sta je nooit alleen voor een uitdaging. Je deelt kennis en wisselt ervaringen uit met een team van like-minded collega's op wie je altijd terug kunt vallen. Of je nou een young professional bent of al jaren in het vak zit: je inbreng en feedback worden altijd gewaardeerd.

Lees meer