Datastrategie expert interview: datagedreven start-ups

Hoe wordt data gebruikt bij start-ups? 

Als start-up kun je niet meteen aan een datastrategie beginnen. Je bent nog veel processen aan het uitdenken en weet nog niet precies welke kant het op gaat. Je hebt daarbij weinig tijd om alles te doen, maar als je wilt weten hoe je bedrijf ‘werkt’, kun je niet om je data heen. Dit speelt zich af op verschillende niveaus. Het begint allemaal met je cultuur, een datagedreven mindset en heldere processen. Je bepaalt welke metrics belangrijk zijn, wanneer je naar je cijfers kijkt en stuurt bij op basis van wat je ziet.

Per kwartaal bekijk je bedrijfskundig wat je aan het doen bent. Op de lange termijn ga je steeds strategischer denken en leer je uit je data wat je kunt optimaliseren, en op den duur automatiseren. Dit maakt je organisatie schaalbaar.

Data speelt daarin een essentiële rol, bijvoorbeeld als je met financiering van je bedrijf bezig bent. Je moet dan je commerciële model goed kunnen onderbouwen. Hier kun je niet een week van tevoren beginnen: je belangrijkste processen moeten vanaf het begin datagedreven zijn om je model te optimaliseren en te onderbouwen met cijfers.

Een fundamenteel verschil tussen start-ups en corporates is dat je als start-up niet met één use case of afdeling start. De manier waarop je omgaat met data, heeft meteen op meerdere onderdelen van je bedrijf impact. Als start-up kun je veel sneller schakelen: de organisatie is minder hiërarchisch, het founding team denkt vrijwel altijd al datagedreven en heeft meer overzicht. Zo kun je dus ook echt op al die onderdelen tegelijkertijd stappen maken.

Voor Maarten is datagedreven werken onderdeel van de dagelijkse gang van zaken. Hij vertelt hoe de visie op data steeds strategischer werd binnen de organisatie.

Wat is jouw eigen ervaring op het gebied van strategisch werken met data?

We zijn Deeploy met z’n vieren begonnen en gebruiken vanaf het begin inzichten uit data. We begonnen met het analyseren van het gebruik van ons product en het sturen op bepaalde metrics. Andere zaken, zoals de commerciële activiteiten, hebben we altijd gelogd, maar nog niet vanaf het begin geoptimaliseerd op basis van data. We gingen eerst op zoek naar de product-market fit.

Mijn ervaring is dat je niet te vroeg moet starten met het ontwikkelen van een strategische visie op data. Kenmerkend voor een start-up is dat je dingen probeert en experimenteert. Dat moet je gestructureerd aanpakken, maar niet per se datagedreven. Je moet in deze fase oppassen dat je niet lokaal optimaliseert zonder dat je globaal weet wat je aan het doen bent. Als de focus van je bedrijf nog kan veranderen, heb je mogelijk andere processen, metrics en dashboards nodig. Pas als je die keuzes gemaakthebt, kun je gaan optimaliseren. Momenteel zijn we bijvoorbeeld bezig met het vernieuwen van onze commerciële strategie. Hierbij is data een belangrijk component, maar ik ben blij dat we niet vanaf het begin zijn gaan optimaliseren op basis van data. Dat was waarschijnlijk een optimalisatie in de verkeerde richting geweest.

Aan de andere kant: als we niet vanaf het begin een datagedreven mindset hadden gehad, bestonden we nu misschien niet meer. Start-ups die niet effectief gebruikmaken van hun data, hebben namelijk geen kans van slagen. Schaalbaarheid creëren is essentieel en dit lukt alleen met goed, volledig inzicht, zodat je snel kunt bijsturen en gefundeerde keuzes kunt maken.

Je kunt ook veel makkelijker verantwoordelijkheden beleggen bij andere mensen als je duidelijke metrics met bijbehorende targets hebt. Een bijkomend voordeel: interne meetings worden hierdoor een stuk efficiënter. Dankzij de inzichten uit je data, kun je als oprichter goed bijsturen en het is duidelijk voor iedereen wat de verwachtingen zijn.

Welke tips heb je voor mensen die aan de slag willen met hun datastrategie?

1. Zorg dat je zelf een visie op data ontwikkelt voordat je iemand inhuurt om je erbij te helpen.

Zonder eigen visie loopt een datastrategietraject vrijwel altijd uit op een teleurstelling.

2. Betrek alle lagen van de organisatie bij de strategische keuzes.

Doe dit zowel bij je langetermijnvisie als de operationalisering van use cases.

3. Ontwikkel een visie voor de komende jaren, maar denk ook concreet na over wat je dan nu moet implementeren om dat te kunnen realiseren.

Wat betekent dit voor iedereen? Welke impact heeft het op je huidige tools, processen en werkwijze?

4. Blijf niet hangen in het proces van de vormgeving van je datastrategie of in het implementeren van tooling.

Maak een roadmap, bepaal je scope en ga het uitvoeren. Je kunt altijd bijschaven.

5. Ga uit van de toepassing.

Start-ups zijn hier heel goed in omdat ze een beperkt budget hebben. Ik heb veel organisaties meegemaakt die eerst een heel dataplatform maken voor ze aan de slag gaan met use cases. Het risico hierbij is dat het platform niet aansluit bij de use cases, of alweer outdated is voordat je er iets aan hebt.

Ingehaald worden door nieuwe, innovatieve spelers in de markt is iets waar veel C-level managers wakker van liggen. Maarten vertelt waarom deze angst volgens hem terecht is.

In hoeverre staat datastrategie nu op de agenda bij startende en gevestigde bedrijven?

Veel corporates zien data en techniek uiteindelijk toch als bijzaak. Data, techniek en innovatie worden wel interessant gevonden, maar vormen al snel het laatste agendapunt van de board meeting wat nog even in 5 minuten besproken moet worden. Wat ik fascinerend vind, is dat veel corporates zelfs geen CTO hebben. Zonder technische kennis op het hoogste niveau kun je echter geen goede inschatting maken van de impact van techniek op lange termijn.

Volgens mij moet je echt een eigen visie hebben op data en er op strategisch niveau mee bezig zijn. Anders kom je, zelfs met externe hulp, niet ver en ga je marktaandeel verliezen. De angst om voorbijgestreefd te worden door scale-ups, is wat mij betreft terecht. Je ziet het nu al gebeuren in het bankwezen en in de retail.

Start-ups denken vanaf het begin strategischer na over hun data en techniek. Hier zijn groeipijnen het grootste risico. Sommige bedrijven groeien in een jaar tijd van 100 naar 400 man, maar nemen mensen aan zonder goede cultuurfit of duidelijk functieprofiel. Je moet snel groeien om relevant te zijn, maar het is echt een kunst. Data helpt gecontroleerde groei te realiseren.

Blijf op de hoogte van de laatste inzichten op het gebied van datastrategie

Dit interview is onderdeel van een serie expert interviews over datastrategie. Wil je een mailtje krijgen wanneer het volgende artikel gepubliceerd is? Meld je aan voor onze maillijst en blijf up to data.